Bronnen fracties Kernpunten verandering Wet dieren

Geachte partijbestuurder,

Graag stuur ik u bijgaand een korte notitie over de Wet dieren. Deze wet faalt in haar huidige vorm om dieren structureel te beschermen. Vanuit Stem voor Dieren doen wij concrete voorstellen om dat te veranderen.

Jaarlijks worden in Nederland ruim 600 miljoen dieren gefokt en gebruikt in een systeem dat hun welzijn opoffert aan economische belangen. Hun lijden is structureel — in overvolle stallen, tijdens transport door hitte en kou, en in slachthuizen. Ze blijven onzichtbaar en onbeschermd door de wet.

De Wet dieren lijkt bescherming te bieden, maar schiet daarin tekort doordat zij open normen bevat zonder duidelijke invulling. Begrippen als ‘redelijk doel’ en ‘intrinsieke waarde van het dier’ worden niet wettelijk gedefinieerd of nader ingevuld. Daardoor wordt dierenleed in de intensieve veehouderij structureel toegestaan — én gelegaliseerd.

Wij pleiten voor het schrappen van de term ‘redelijk doel’ uit de Wet dieren, of in elk geval voor een heldere wettelijke definitie, om misbruik te voorkomen.

Bronnen:

 

Minder dieren

De vee-industrie is een van de grootste veroorzakers van de klimaat- en natuurcrisis en vervuilt lucht, grond- en drinkwater. De veestapel moet drastisch krimpen. Een reductie van 30–75 % kan de kringloop sluiten, import van veevoer stoppen en het mestoverschot voorkomen.

Noodzaak tot wetswijziging

De huidige open normen in de Wet dieren staan effectieve bescherming in de weg. Zolang deze begrippen niet helder omschreven zijn, blijft grootschalig dierenleed legaal.

Bronnen:

 

  • Voedingscentrum (2023) – Constateert dat veeteelt wereldwijd verantwoordelijk is voor circa 14,5 % van de broeikasgasuitstoot en 70 % van het wereldwijde landbouwgrondgebruik.

          https://mobiel.voedingscentrum.nl/Assets/Uploads/voedingscentrum/Documents/Consumenten/Webshop/ontwerp_FS-Duurzamer-eten_2022_LR.pdf

 

  • Greenpeace Nederland (2024) – Toont aan dat een vermindering van 73 % van de veestapel noodzakelijk is voor kringlooplandbouw, reductie van uitstoot en het oplossen van het mestoverschot.

         https://www.greenpeace.org/nl/algemeen/428/de-milieu-impact-van-vlees-en-andere-dierlijke-producten

 

 

Volksgezondheid

 

Er is breed gedragen wetenschappelijk bewijs dat regelmatige consumptie van vlees, en met name bewerkt vlees, schadelijk is voor de volksgezondheid. Bewerkt vlees (zoals worst, bacon, hamburgers en vleeswaren) is door de Wereldgezondheidsorganisatie geclassificeerd als kankerverwekkend voor mensen; rood vlees (zoals rund, varken en lam) als waarschijnlijk kankerverwekkend.

Regelmatige vleesconsumptie verhoogt aantoonbaar het risico op darmkanker, hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en vroegtijdige sterfte. In reactie daarop adviseren toonaangevende gezondheidsorganisaties om de consumptie van rood vlees aanzienlijk te beperken en bewerkt vlees zoveel mogelijk te vermijden.

Bronnen:

Nederlandse bronnen:

 

  • Voedingscentrum – Vlees en gezondheid

“Er zijn sterke aanwijzingen dat bewerkt vlees darmkanker kan veroorzaken.

https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vlees.asp

 

  • Wereld Kanker Onderzoek Fonds (WKOF) – Rood en bewerkt vlees.

https://www.wkof.nl/gezond-leven/verklein-de-kans-op-kanker/eet-minder-vlees/

 

  • NOS – WHO: Bewerkt vlees kankerverwekkend

https://nos.nl/artikel/2065160-who-bewerkt-vlees-kan-darmkanker-veroorzaken

 

Internationale bronnen:

 

 

 

Zoönosen

 

Zoönosen zijn infectieziekten die van dier op mens kunnen overgaan. Denk daarbij aan Covid-19, Q-koorts of de ziekte van lyme. Kans op besmetting bestaat vooral daar waar mensen en dieren direct met elkaar in aanraking komen. Veebedrijven zijn bij uitstek de plek waar ziekten hun kans grijpen.

 

Bron:

  • RIVM Veehouderij en Gezondheid Omwonenden I, II en III (2014-2017, 2025)
  • RIVM Onderzoek naar ziekteverwekkers in de varkenshouderij (2023)
  • NemoKennislink (2023), Zonder veehouderij minder ziektes van dier op mens

 

 

Minder dierenleed

Dagelijks worden in Nederland ruim 1,7 miljoen dieren geslacht. De meeste van deze dieren leven daarvoor in overvolle stallen, met slechte luchtkwaliteit, gebrek aan beweging en onnatuurlijke groeiversnelling. Dit leidt tot chronische stress, pijn en gezondheidsproblemen. De eerste keer dat zij daglicht zien is op weg naar de slacht.

In plaats van het systeem aan te passen aan de behoeften van het dier, worden dieren aangepast aan het systeem. Zeer pijnlijke ingrepen zoals snavelbranden en onthoornen gebeuren vaak met verdoving, maar zonder nazorg. Bij biggen wordt – ondanks een EU-verbod uit 1991 – nog steeds massaal onverdoofd de staart afgebrand. De procedures zijn extreem stressvol en pijnlijk. Daarnaast worden de dieren gehouden in krappe stallen waarin zij op geen enkele manier natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Pasgeboren biggen en kalveren worden bij hun moeder weggehaald, wat hen veel stress en leed bezorgt.

Bronnen:

 

Structurele misstanden in slachthuizen

Inspecties en dierenwelzijnsorganisaties signaleren structureel misbruik in slachthuizen: dieren worden opgejaagd, ook als ze gewond zijn. Ze worden vervoerd in overvolle vrachtwagens, geslagen met peddels en elektrische stokken – zelfs op gevoelige plekken zoals ogen en anus.

Een diervriendelijker voedselsysteem begint bij het erkennen dat dieren geen productiemiddelen zijn, maar voelende wezens met intrinsieke waarde.

Bronnen:

Tienpuntenplan voor een transparant slachtproces. Partij voor de Dieren https://open.overheid.nl/documenten/ronl-3a60b16b-520f-4057-a214-1d026d5ce9ba/pdf

 

Humane slacht bestaat niet

Ieder dier heeft recht op leven. Zolang er dieren geslacht worden, dient dit zonder enige pijn of stress te gebeuren.

  • Stroombaden om kippen te verdoven leveren onnodig veel stress aan de dieren, ze veroorzaken botbreuken en een deel van de dieren raakt niet verdoofd omdat zij hun kop optillen. Sommige slachthuizen hanteren een lager stroomvoltage uit bezuiniging, waardoor veel kippen levend geslacht worden. Stroombaden moeten worden afgeschaft.
  • Hoogzwangere koeien worden nog steeds illegaal naar het slachthuis gebracht. Dit moet stoppen. Zwangere dieren mogen onder geen enkele voorwaarde geslacht worden, ook niet in de eerste acht maanden van hun zwangerschap.
  • Alle messen in slachthuizen moeten een paar keer per jaar vervangen of geslepen worden.
  • Medewerkers van het slachthuis volgen verplicht een gedegen cursus slachten en hygiënisch werken. Hun mondelinge en schriftelijke communicatievaardigheden in het Nederlands en/of Engels dienen voldoende te zijn voor het opvolgen van voorschriften. Het slachten wordt nu vaak gedaan door onervaren arbeidsmigranten.
  • De uitval onder werknemers in slachthuizen is enorm groot. Arbeidsomstandigheden van arbeidsmigranten in slachthuizen dienen te worden gewaarborgd.

Betere handhaving

Daarnaast constateren wij dat de NVWA ernstig tekortschiet bij het naleven van de regels rondom het houden, transporteren en slachten van dieren in de vleesindustrie. De volgende maatregelen kunnen zorgen voor een betere handhaving:

  • De afdeling dierenwelzijn van de NVWA wordt gehuisvest onder het ministerie van Justitie en Veiligheid in plaats van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
  • Elke veehouderij dient ten minste één keer per jaar onaangekondigd geïnspecteerd te worden door de NVWA. Bij blijk van nalatigheid moet daarvan prominent en schriftelijk melding gemaakt worden. Bovendien moet de boer (m/v/x) in kwestie een reprimande krijgen in de vorm van een boete en waarschuwing.
  • Volgens huidige regelgeving dient permanent toezicht te zijn bij slachthuizen, maar dit wordt nu niet gehaald. Elke ruimte van slachthuizen moet onder cameratoezicht staan, waar regelmatig op gemonitord wordt. Elke misstand dient direct gerapporteerd te worden. De capaciteit van de NVWA wordt vergroot tot het punt waarop dit gewaarborgd kan worden, met een passend budget.
  • Diertransporten moeten onder de loep genomen worden: Tijdens transport zitten dieren op elkaar gepropt, vaak zonder voldoende ventilatie of verkoeling. Bij hitte — al vanaf ongeveer 25 °C — ontstaat hittestress; dieren raken benauwd en vertonen stresssignalen zoals hijgen. Vooral stilstaande veewagens maken de situatie nijpend. Zodra dieren arriveren bij slachthuizen, moeten ze soms uren wachten in oververhitte vrachtwagens, zonder schaduw of luchtcirculatie. Dit leidt tot verhoogde kans op uitdroging, verergerde stress en zelfs vechtpartijen tussen samengeperste dieren.
  • De NVWA is geen aantrekkelijke werkgever en kampt met personeelstekort en snelle doorloop. Naast verhoging van het budget moet worden gezorgd dat voldoende mensen worden aangetrokken en behouden.
  • Wanneer er geen capaciteit is voor controle door de NVWA, is er geen garantie voor een minimum aan dierenwelzijn en moet de dierenindustrie afschalen.
  • Dierenartsen in dienst van de NVWA worden gescreend.
  • Alle inspectierapporten van de NVWA worden publiek beschikbaar gemaakt. Bedrijfsgeheimen en concurrentiegevoelige informatie mogen geen reden zijn om publicatie te verhinderen.

Bronnen:

 

 

 

 

Ritueel slachten

In Nederland is verdoving vóór de slacht verplicht. Voor religieuze slacht (zoals halal of koosjer) geldt een uitzondering: dieren mogen bij bewustzijn worden geslacht als dat een religieus voorschrift is. Dit leidt tot ernstig dierenleed — het dier blijft minutenlang bij bewustzijn terwijl het doodbloedt.

De Tweede Kamer debatteert hier regelmatig over. Sommige partijen willen een verbod, anderen wijzen op godsdienstvrijheid en het risico op stigmatisering van religieuze minderheden. Daardoor schuift de politiek het onderwerp telkens voor zich uit.

Bronnen:

 

Religie mag nooit een rechtvaardiging zijn voor bewust toegebracht dierenleed. Onverdoofd slachten moet worden verboden.

Onderstaande standpunten zijn vrij te gebruiken en over te nemen in uw programma.

Wij hopen dat u zich in het partijprogramma wilt uitspreken voor structurele wetshervorming, waarin de rechten en het welzijn van dieren een volwaardige plaats krijgen.

Hoogachtend,

Nancy de Heer
Directeur Stem voor Dieren

Kerst 2023