veganistische basisgerechten

Vaak krijgt de veganist, maar ook de vegetariër de vraag of het niet heel moeilijk is om veganistisch of vegetarisch te eten. Alhoewel in de laatste jaren de vegetariër deze vraag niet meer zo vaak krijgt. Het tijdsbeeld bepaalt namelijk hoe er tegen deze vorm van levensstijl wordt aangekeken. Omdat in Nederland, en ook in andere landen over de hele wereld, vegetarisme niet meer als abnormaal wordt beschouwd, maar juist als gezond en apart, wordt tegenwoordig vooral de veganist aangesproken met deze vraag.

De meeste veganisten zullen dan antwoorden dat het wel even wennen was maar niet moeilijk. De reden waarom iemand veganistisch eet is bijna altijd verbonden met een principe, een visie of een levensbeschouwing. Deze instelling zorgt ervoor dat het niet als lastig wordt ervaren maar juist als een opluchting, een bevrijding. Het geeft namelijk bevrijding aan het geweten. Mensen met principes, die deze ook nog eens nastreven zijn mensen met minder schaamte en schuldgevoel, waardoor er ruimte is voor andere gevoelens.

Maar voor een niet veganist of vegetariër wordt het eten dus als heel moeilijk beschouwd. Voor deze mensen geven wij hierbij enige recepten. Deze recepten zijn eenvoudig, lekker en makkelijk bereidbaar. In onze tijdsgeest zal dit waarschijnlijk goed worden ontvangen.

In zijn algemeen genomen kun je maaltijden bereiden met rijst, met pasta of aardappelen als hoofdbestanddeel. Maar linzen of boonsoorten kunnen ook als hoofdbestanddeel gelden. Wij kiezen ervoor om rijst, pasta en aardappelen als uitgangspunt te nemen.

Haal standaard deze kruiden in huis. Bij de Turk heb je zakjes van 100/200 gram. In de supermarkt betaal je veel te veel.

Bouillonblokjes (de lidle heeft ze voor 45 cent, volledig vegan)
kerriepoeder
Jinten
Koreander
Sojasaus (Lidle 95 cent)
Ketjap
Eventueel indiaanse mix (ook bij de Turk)
Ras Al Hanout (Turk)

Rijstgerechten

Er bestaan vele soorten rijst. Bekende rijstsoorten zijn basmati, pandang, risotto of surinaamse rijst. Elke rijstsoort heeft een eigen bereidingswijze.

Voor pandan (Thaise of jasmijnrijst) of basmati (komt o.a. uit India) kun je kiezen om de rijst in water te koken waarbij boven de rijst in de pan water staat. Als de rijst gaar is giet je het water af. Alleen giet je hiermee ook de smaak weg. Beter is om anderhalf zoveel water samen met de rijst in een pan doen en deze koken tot deze gaar is en dan hoef je geen water af te gieten. Bij basmati rijst kun je iets meer water gebruiken. Gebruik wel een pan met een dikke bodem en zet het vuur niet te hoog of blijf er bij. Het makkelijkste is dat je na zo een tien minuten, afhankelijk voor hoeveel mensen je rijst kookt even een korreltje proeft of de rijst gaar is. Als de rijst nog niet helemaal gaar is kun je ook het gas of kookplaat uitzetten en dan de deksel op de pan houden want de rijst gaart dan nog na, dit is een milieuvriendelijke manier om te koken.

De meeste mensen voegen zout toe aan het kookwater. Maar je kunt ook een bouillonblokje of een kruidenmengsel toevoegen als kerrie of Ras Al Hanout of een eigengemaakt mengsel. Dan is de rijst al gekruid en met kerrie mooi geel gekleurd. Pandan heeft al smaak van zichzelf en basmati iets minder, je kunt dan beter surinaamse rijst gebruiken.

Risotto rijst bereid je heel anders voor. Er zijn verschillende soorten maar de bereiding is hetzelfde. Strooi de droge rijst in een hete pan zonder water. Rijst heeft poriën en deze gaan meer openen als de rijst warm is. Giet dan een bouillon over de rijst heen en breng het aan de kook. De bouillon dringt dan ook de rijstkorrel binnen. De hoeveelheid bouillon moet natuurlijk overeenkomen met de hoeveel rijst, raadpleeg daarvoor de verpakking.

* Nasi van pandan rijst

Kook de rijst en laat het afkoelen. Na het koken roer je de rijst door en zet je het op een koele plek met de deksel van de pan.

Bak in een wok of koekenpan met olie stukjes fijngesneden vleesvervangers. Dat kan een burger zijn of balletjes of een schnitzel. Leef je uit en experimenteer hiermee. Je kunt ook tahoe gebruiken. Lekker is als je die in kleine blokjes snijdt en even frituurt. Je kunt bv een heel blok (in stukjes) frituren en de rest invriezen. Het blijft lekker als je het later weer gebruikt. Dan groenten erbij. Je kunt prei, witte/chinese kool en wortel gebruiken maar ook hierin kun je combineren met andere groenten als broccoli en sperzieboon. Ui en knoflook geven ook een heel eigen smaak aan de nasi.

Als je de brokjes en groenten goed gebakken hebt doe je de taugé erbij. Als laatste roer je de inmiddels afgekoelde rijst door de groenten heen en klaar is het gerecht.

Natuurlijk kun je hierbij een pindasaus serveren en een augurk of een atjar of droge gebakken uitjes.

Wat lekker is, is een bouillonblokje en (Surinaamse) kerriepoeder even met een beetje warm water aan te lengen tot het blokje opgelost is. Dit door de rijst roeren, goed verdelen. Zo krijg je een pittige smaak.

* Basmati met groenten

Diverse groenten, wat je ook maar in huis hebt, snij je in kleine brokjes. Wortel, ui, courgette, boontjes, bloemkool. Alles mag. Dit bak je in de olie in een wok of koekenpan. Je kunt ook in de winkel voorverpakte groetenmix kopen.

Met kerrie is dit een heerlijk gerecht.

Om er meer voeding aan te geven kun je een veganistische burger of schijf bij eten. Wat ook lekker en voedend is om er gebakken aardappels doorheen te mengen.

* Risotto met paddestoelen

Kook de risotto als boven en gebruik paddestoelenbouillon. Snij de paddestoelen, dat kan van alles zijn maar champignons zijn ook prima in kleine stukjes en bak deze in een weinig olie. Roer dit door de risotto rijst heen en wat lekker combineerd is rucola. Snij de rucola ook in kleine stukjes en meng het door de rijst met paddestoelen.

Aardappelgerechten

Over aardappels koken valt een boel te schrijven. Er zijn vastkokende en kruimige aardappels en natuurlijk vele soorten. Voor aardappelsalade kun je beter vastkokende gebruiken en voor Indiase aardappel gerechten zoals roti kruimige. Aardappels kun je koken in de schil zonder schil, gesneden in kleine stukjes of grote stukken. Je kunt ze vervolgens bakken of pureren. Ook aardappels kun je in bouillon of in kerrie koken. Het kookvocht kun je bewaren voor een saus of soep.

* Indiaas aardappelgerecht

Kook kruimige aardappels in de schil, snij de aardappels in blokjes van ongeveer drie centimeter. Was de aardappels wel goed af voordat je ze snijd. Kook ze in bouillon en kerrie. Als de aardappel nog niet gaar zijn doe dan in de grote pan allerlei groeten. Je kunt een zakje voorgesneden Hollandse wokgroenten gebruiken maar de combinatie van wortel, broccoli en sperzieboon is wel erg lekker. Kook alles dus samen en giet het kookwater af (en bewaar het voor iets anders).

Je kunt het gerecht verrijken door kip van de vegetarische slager te gebruiken of een ander merk, let op dat er geen ei of andere dierlijke spullen in zitten. De veganistische kip bak je in de olie in een koekenpan en doe je als laatste in je aardappelgerecht. Ook een potje doperwten kun je toevoegen of gebakken blokjes aubergine.

* Aardappelpuree

Kook geschilde kruimige aardappelen en giet het water af. Stamp ze fijn en doe er een beetje kookroom, plantaardige melk (soja-, haver- of rijstmelk) doorheen of een klont walnotenmargarine, allemaal te koop in de gewone supermarkt. Wat zo fijn is aan aardappelpuree is dat het vult maar ook goed te combineren of te mengen met allerlei soorten groeten. Je kunt de puree vermengen met doperwten, met spinazie of met gebakken prei. Ook kun je er allerlei kruiden doorheen doen of een kruidenbouillonblokje.

Aardappelpuree met een gebakken kipschnitzel van Vivera (100% plantaardig) is ook een lekkere combinatie.

Pastagerechten

Waar je op moet letten is dat de meeste paste, vooral verse pasta met ei is bereid. Maar bij de meeste winkels is spaghetti of een andere soort pasta zonder ei en is ook biologisch te krijgen.

Kook de pasta volgens voorschrift in ruim water waaraan je zout hebt toegevoegd. Giet de pasta af en spoel het kort af met lauw water. Voor de liefhebber kun je er wat extra vierge olijfolie doorheen druppelen. Maar ook kun je er peterselie of bieslook doorheen snipperen. Je kunt de pasta apart van de groetensaus opdienen of je kunt het allemaal in een pan doen. Het voordeel van in een pan doen is dat de saus dan wat bind.

* Italiaanse pasta

Zet een grote pan op het vuur met ruim water en doe de spaghetti of fusilli of macaroni erin als het water kookt. Doe dan pas het zout bij het water. Als je het zout al in het water doet tot het kookt kan het ten koste gaan van je pannen.

Snij en was de groenten zoals prei, ui, knoflook, wortel, courgette, maar je kan ook een zakje Italiaanse groetenmix gebruiken. De groenten bak je in ruim olijfolie (voor bakken, dus geen extra vierge) en als de groenten wat knapperig zijn doe je er gepelde tomaten erbij. Tomaten zijn er in vele vormen en maten en smaken. Probeer het zelf uit. Als je verse tomaten wilt gebruiken doe je ze ook in een grote pan met kokend water, daarvoor heb je met een zeer scherp mes de schil ingesneden. Haal ze er met een lepel uit en spoel ze af met koud water. Op die manier haal je het schilletje er makkelijk vanaf en snij je de tomaat in stukjes en doe ze bij de gebakken groenten. Maar om het makkelijk te maken kun je ook gewoon twee blikjes gesneden gepelde tomaten kopen en gebruiken. Ook kun je tomatenpuree gebruiken of gezeefde tomaten of een goedkoop potje met tomatensaus. Allemaal lekker. Als je de basissaus hebt met tomaat en groenten kun je er afhankelijk van hoe dik de saus is wat water erbij doen en een of twee kruiden bouillonblokjes van Maggi. Dan laat je de saus even een tijdje doorkoken.

Deze basissaus kun je oppimpen met olijven. Groene, zwarte, gesneden, losgesneden, als ze maar geen pitten hebben. Je kunt er plantaardige room doorheen doen als je het vuur uit hebt gezet. En je kunt de saus en pasta serveren met edelgistvlokken of veganistische geraspte kaas. Dat laatste vind ik wel erg vet worden, maar dat is een kwestie van smaak.

* Pasta met spinazie

Je kookt je favoriete pasta en daar doe je geen tomatensaus bij maar gehakte spinazie. Verse spinazie is erg lekker maar diepvries kan ook. Er is ook veganistische spinazie a la crème van Alpro te koop maar je kunt ook gewoon kookroom gebruiken. Je doet de spinazie bij de pasta en hierdoor kun je voorgebakken stukjes burger of schnitzel doen. Dat geeft een extra bite. Door deze pasta zijn zoute zwarte olijven erg lekker. Deze olijven zijn te koop in vacuümverpakte zakken. Het nadeel is dat ze vrijwel altijd met pit worden verkocht, het is heel wat werk om de pitten van het vruchtvlees te scheiden. Maar door de paste met spinazie erg lekker.

Zout en peper

Bewust hebben we voor alle gerechten het gebruik van pepers niet genoemd. Zwarte peper, groene peper, chili’s, madame chanet. Gebruik de peper naar je smaak en naar wat je aankan. Hetzelfde geldt voor gebruik van zout. Maar eigenlijk zit er al genoeg zout in het kookwater of bouillon.

Salades

Ook bewust hebben we geen recepten gegeven voor salades. De meeste mensen weten wel hoe ze een salade kunnen maken. Toch wil ik wel noemen om door een “gewone”salade eens artisjokhart te doen (uit blik), of kappertjes. Maar ook gebakken champignons over een salade is smakelijk.

Bij Aziatische gerechten is een atjar lekker, maar augurk of zilveruitjes is ook prima. Een atjar betekent eigenlijk zuur bijgerecht. Iets wat in het zuur is gelegd. Een makkelijk te maken atjar is komkommer. Snij de komkommer in schijfjes met schil en al en doe het voor een paar uur of een nachtje in een bakje met azijn. Je kunt daar dan wat ketjap toevoegen, peper of knoflook.

Bij de aardappelgerechten is een bietensalade heerlijk. Je kunt vrijwel altijd rode voorgekookte bietjes vacuüm verpakt kopen. Je snijdt de bietjes simpel in blokjes en serveer het bij de puree of aardappelgerecht. Pas op voor je kleding,

 

Kerst 2023